Có nhiều anh chị em chấn thương cột sống gặp phải vấn đề như co thắt rung tức vùng bụng từ ức trở xuống thắt lưng, đỏ mặt, đầu nhức nặng bưng bưng và toát mồ hôi cảm giác sởn gai óc khi đi đại tiện - tiểu tiện rặn quá mức là những biến chứng triệu chứng của bệnh lý " Tăng Phản Xạ Tự Phát " (viết tắt TPXTP) của hệ thần kinh tự trị trong tổn thương tủy sống (ngoài các bệnh lý khác)
Tăng Phản xạ tự phát (Autonomic dysreflexia) ở người bị chấn thương cột sống là biến chứng bệnh lý rất nguy hiểm liên quan tới thần kinh chỉ huy từ não xuống tủy ở mức tổn thương . Bệnh gây ảnh hưởng chủ yếu đến những người có mức thương tổn từ D5 trở lên.
Tăng Phản xạ tự phát (Autonomic dysreflexia) ở người bị chấn thương cột sống là biến chứng bệnh lý rất nguy hiểm liên quan tới thần kinh chỉ huy từ não xuống tủy ở mức tổn thương . Bệnh gây ảnh hưởng chủ yếu đến những người có mức thương tổn từ D5 trở lên.
Những biểu hiện của bệnh TPXTP người bị chấn thương cột sống bao gồm:
- Huyết áp cao (lớn hơn 200/100).
- Đau đầu như búa bổ, mặt đỏ bừng.
- Đổ mồ hôi nhiều hơn mức độ của bệnh lý tổn thương cột sống.
- Nghẹt mũi, buồn nôn.
- Mạch chậm, ít hơn 60 nhịp một phút.
- Sởn gai ốc thấp hơn mức độ của bệnh lý tổn thương cột sống.
- Đau đầu như búa bổ, mặt đỏ bừng.
- Đổ mồ hôi nhiều hơn mức độ của bệnh lý tổn thương cột sống.
- Nghẹt mũi, buồn nôn.
- Mạch chậm, ít hơn 60 nhịp một phút.
- Sởn gai ốc thấp hơn mức độ của bệnh lý tổn thương cột sống.
Nguyên nhân gây nên bệnh TPXTP với người bị chấn thương cột sống:
TPXTP là do một sự kích thích thấp hơn mức độ thương tổn, thường liên quan tới chức năng của bàng quang và đại tràng. Trong số đó có những nguyên nhân sau:
- Tức bàng quang, nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Ống thông đường tiểu bị tắc.
- Túi đựng nước tiểu đầy tràn.
- Đại tràng sưng phồng hoặc co thắt.
- Táo bón, phân đóng chặt.
- Trĩ hoặc nhiễm trùng hậu môn.
- Da bị loét nhiễm trùng hoặc sưng tấy, các vết đứt, vết thâm, vết trầy.
- Những điểm loét do áp lực tỳ (loét do tư thế nằm).
- Các vết bỏng (kể cả do cháy nắng, bỏng do nước nóng).
- Quần áo chật hoặc hạn chế cử động.
- Hoạt động tình dục.
- Thống kinh.
- Chuyển dạ và sinh con.
- Những bệnh lý ở phần bụng và .....
Tăng phản xạ tự phát có nghĩa là một hoạt động quá mức của hệ thần kinh tự trị – một phần của hệ thống điều khiển những việc mà quý vị không phải bận tâm đến, ví dụ như nhịp tim, hô hấp, tiêu hóa.... có thể xảy ra khi cơ thể tiếp nhận một sự kích thích dưới mức tổn thương. Tình trạng kích thích gửi những xung nhịp thần kinh tới tủy sống, ở đó xung nhịp lan truyền tăng lên cho đến khi những xung nhịp bị chặn lại ở mức tổn thương.
Do các xung nhịp không thể lan truyền tới bộ não nên cơ chế phản xạ được kích hoạt làm gia tăng hoạt động của phần giao cảm của hệ thần kinh tự trị. Việc này gây nên các cơn co thắt và tình trạng hẹp các mạch máu làm tăng tăng huyết áp. Các điểm tiếp nhận thần kinh trong tim và mạch máu dò tìm thấy huyết áp tăng và gửi một tín hiệu tới bộ não.
Sau đó bộ não gửi tín hiệu đến tim, làm cho nhịp tim đập chậm lại và các mạch máu đang ở trên mức tổn thương giãn ra. Tuy nhiên, bộ não không thể gửi những tín hiệu dưới mức tổn thương do tình trạng thương tổn của tủy sống nên huyết áp không được điều chỉnh.
Điều trị và phòng tránh đói TPXTP với người bị chấn thương cột sống:
:+ Thường xuyên làm nhẹ áp lực khi ngồi cũng nằm trên giường hoặc ghế và cách ngồi hướng thẳng dọc thoải mái.
+ Nếu vấn đề về vệ sinh tiểu tiện khi túi thông tiểu đầy chưa quá mức hoặc tắc nghẽn ống thông ta nên làm trống túi, rửa sạch ống thông hoặc thay cái ống thông mới cho an toàn.
+ Nếu về đại tiện thì ta nên dùng các ghế đi vệ sinh an toàn hoặc dùng các kỹ thuật giảm áp lực khi đại tiện và nghiêm túc trong việc thực hiện các vấn đề về tiêu hóa .
+ Nếu về vấn đề về da, ta nên kiểm tra kỹ các vết loét, vết thương hở khi có các vấn đề khác làm cảm giác ta sốt và cảm thấy khó chịu.
+ Cuối cùng ta nên liên lạc khẩn cấp tới bác sĩ tư vấn điều trị khi không thể phát hiện ra triệu chứng.
+ Nếu vấn đề về vệ sinh tiểu tiện khi túi thông tiểu đầy chưa quá mức hoặc tắc nghẽn ống thông ta nên làm trống túi, rửa sạch ống thông hoặc thay cái ống thông mới cho an toàn.
+ Nếu về đại tiện thì ta nên dùng các ghế đi vệ sinh an toàn hoặc dùng các kỹ thuật giảm áp lực khi đại tiện và nghiêm túc trong việc thực hiện các vấn đề về tiêu hóa .
+ Nếu về vấn đề về da, ta nên kiểm tra kỹ các vết loét, vết thương hở khi có các vấn đề khác làm cảm giác ta sốt và cảm thấy khó chịu.
+ Cuối cùng ta nên liên lạc khẩn cấp tới bác sĩ tư vấn điều trị khi không thể phát hiện ra triệu chứng.
Trên đây mình vừa giới thiệu đến các bạn vấn đề tăng phản xạ tự phát ở người bị chấn thương cột sống. Nó rất nguy hiểm nếu ta không biết phòng tránh đúng cách, các bạn lên đề phòng để không có những biến chứng do nó gây ra.
-- Vũ Hân --
