Truyện của Hans Christian Andersen
Lê Ngọc Anh dịch từ một bản Pháp văn
Có một tòa lâu đài cổ nơi mà người ta chẳng còn ăn ốc sên nữa, chúng hầu như đã biến mất rồi, nhưng chính cây ngưu bàng lại sống dai hơn bao giờ hết, nó đã xâm lấn cả những lối đi và bồn hoa; người ta không thể nào đi đến hết được vì đó là một khu rừng thực sự. Một cây mận hoặc cây táo mọc lên ở bên này bên kia, nếu không có những cây đó, người ta không bao giờ tin rằng trước kia đây là một khu vườn. Tất cả toàn là cây ngưu bàng…và trong đó có hai con ốc sên cuối cùng và vô cùng già nua đang sống.
Chính chúng cũng không biết chúng có thể là bao nhiêu tuổi, song chúng nhớ rằng chúng đã từng đông đúc lắm, rằng chúng là một loài đến từ ngoại quốc, và rằng chính vì chúng mà cả khu rừng đã được trồng. Chúng chưa từng đi ra ngoài, song chúng biết rằng ở trên đời có cái gì đó gọi là “lâu đài”, nơi mà người ta mang chúng đến để nấu chín, điều đó khiến ta trở nên đen kịt, rồi ta được đặt lên một chiếc đĩa bạc mà không thể biết được điều gì sẽ xảy đến sau đó. Được nấu chín, trở nên đen kịt và nằm trên một chiếc đĩa bạc, chúng không hình dung ra cái đó có thể là gì, song điều đó chắc hẳn phải rất thú vị và hết sức tao nhã. Cả chuột chũi lẫn cóc và sâu đất đều được hỏi nhưng bọn chúng chẳng thể đưa ra tí chút chỉ dẫn gì về việc đó, chẳng ai trong số chúng từng được nấu chín.
Những con ốc sên trắng già nua biết rằng chúng cao quý nhất trong cả bọn, rằng khu rừng tồn tại chỉ để cho chúng và tòa lâu đài ở đó là để chúng có thể được nấu chín và đặt lên một chiếc đĩa bạc.
Chúng sống rất cô đơn song hạnh phúc và vì chúng không có con cái nên chúng đã đón về một con ốc sên nhỏ hoàn toàn bình thường mà chúng nuôi như thể nó là con đẻ của mình. Đứa con chẳng hề to lớn thêm bởi vì nó thuộc một loài rất bình thường.
Một hôm, có một trận mưa lớn đổ xuống.
- Nghe kìa, mưa đập trên những chiếc lá ngưu bàng đấy! ông bố bảo.
- Và những giọt nước thấm qua tất cả, bà mẹ nói. Có cả những giọt rơi xuống dọc theo những thân cây. Tất cả sắp ướt hết. Thật là may vì mỗi chúng ta có một ngôi nhà tốt và con mình cũng thế. Tạo hóa đã cho chúng ta hơn tất thảy mọi sinh vật khác, rõ ràng rằng chúng ta là những chủ nhân của thế giới này! Ngay khi chúng ta sinh ra, chúng ta đã có ngôi nhà riêng của mình và rừng cây ngưu bàng để chúng ta dùng. Tôi tự hỏi ở đằng kia có cái gì.
- Chả có gì ở đằng kia đâu, ông bố bảo. Không nơi nào mà ta có thể tốt hơn ở nhà mình cả và tôi chả có gì để ao ước hết.
- Có chứ, người mẹ nói, tôi mong được đem tới tòa lâu đài, được nấu chín và đặt lên một chiếc đĩa bạc. Tất cả ông bà tổ tiên của chúng ta đều được thế cả và mình hãy tin tôi, đó hẳn phải là điều gì đó đặc biệt.
- Tòa lâu đài có thể là đã sụp đổ rồi, ông bố nói, hoặc là khu rừng đã mọc lên trên và con người không còn có thể ra khỏi đó nữa. Vả lại, chả có gì cần kíp phải biết ngay đâu. Nhưng mình cứ bồn chồn quá và con mình cũng bắt đầu như thế – chẳng phải nó leo lên dọc cái thân cây này từ ba ngày nay ư?
- Mình đừng la mắng nó, bà mẹ nói, nó leo lên một cách rất thận trọng; mình thấy đấy, chúng ta đã thỏa lòng, và chúng ta già nua thì khác, chúng ta chẳng có lý do sống nào nữa. Nhưng có một điều khiến tôi bận tâm: làm sao để nó tìm được một người vợ? Mình có tin rằng, ở sâu trong rừng, ta vẫn còn tìm thấy một thiếu nữ dòng giống mình không?
- Ồ, những con sên đen thì tôi tin là ở đó vẫn có, nhưng không có vỏ và tầm thường! Và với việc ấy, chúng tự phụ lắm. Chúng ta có thể nói chuyện với những chị kiến chạy khắp các sườn dốc cứ như thể họ có việc gì đó để làm. Có lẽ họ biết một phụ nữ dành cho con chúng mình chăng?
- Tôi biết cô đẹp nhất trong những người đẹp, chị kiến nói, nhưng tôi e rằng cô ấy không làm việc; đó là một nữ hoàng!
- Thế thì làm cái gì, ông bố nói, thế cô ấy có một “ngôi nhà” không?
- Cô ấy có một tòa lâu đài, chị kiến nói, một tòa lâu đài tuyệt diệu của đàn kiến với bảy trăm hành lang.
- Cám ơn lắm lắm, bà mẹ nói, con trai chúng tôi sẽ không đi vào một tổ kiến đâu. Nếu chị không có đám nào tốt hơn để giới thiệu cho chúng tôi, chúng tôi sẽ tìm hỏi những anh muỗi trắng vậy; họ bay lượn tứ bề dưới mưa và trong nắng, quen thuộc khu rừng.
- Chúng tôi có một phụ nữ dành cho anh ấy đấy, những anh muỗi rì rầm. Cách đây một trăm bước chân người, trên một cây lý chua, một cô ốc sên nhỏ nhắn có vỏ ở đó chỉ có mỗi mình và đang ở độ tuổi kết hôn.
- Mong sao cô ta về với nó, ông bố bảo; nó sở hữu một rừng ngưu bàng, còn cô ta chỉ có mỗi một bụi cây…
Vậy là những anh muỗi tới tìm thiếu nữ ốc sên nhỏ nhắn. Người ta chờ cô ta tám ngày, điều đó minh chứng rằng cô ta rõ ràng thuộc dòng giống của chúng.
Tiếp đó, hôn lễ được tổ chức. Sáu con sâu đóm vận bộ cánh rực rỡ nhất. Vả lại, tất cả diễn ra rất yên lặng vì cặp vợ chồng ốc sên già không chịu được chuyện chè chén lẫn sự ồn ào. Ốc sên mẹ đọc một bài diễn văn cảm động – ông bố quá xúc động – và cặp vợ chồng trẻ nhận cả rừng cây ngưu bàng làm của hồi môn. Cha mẹ nói, vì họ luôn nói thế, rằng ở đó có cái tốt nhất trên đời, và rằng nếu bọn trẻ sống lương thiện, ngay thẳng và sinh sôi nảy nở, thì chúng và con cái chúng sẽ có một ngày vinh dự được mang đến lâu đài, được nấu chín và đặt lên một chiếc đĩa bạc.
Sau bài phát biểu này, những con ốc sên già lui lại trong vỏ của chúng và không bao giờ nhô ra ngoài nữa. Chúng yên giấc nghìn thu. Cặp vợ chồng trẻ trị vì khu rừng và có một đàn con cháu đông đúc nhưng chúng chẳng bao giờ được nấu chín và chúng chẳng bao giờ có cái vinh dự đĩa bạc cả. Chúng kết luận rằng tòa lâu đài đã sụp đổ và mọi người trên trái đất đã chết hết.
Mưa vỗ trên những chiếc lá ngưu bàng để dâng tặng cho chúng một bản hòa tấu của dàn trống, mặt trời chiếu sáng để trao cho những chiếc lá ngưu bàng một sắc mầu đẹp đẽ. Chúng rất hạnh phúc về điều đó, phải, cả gia đình sống thật hạnh phúc.
