“Thế là chị ơi
Rụng bông hoa gạo
Ô hay, trời không nín gió
Cho ngày chị sinh…”
Đầu làng tôi ngày xưa có cây hoa gạo to lắm. Mỗi độ tháng 3 về , khi những vạt nắng đã trở nên vàng ươm, hoa gạo lại nở đỏ rực một vùng trời. Chúng tôi thường chơi dưới gốc gạo, nhặt từng cánh hoa gạo xếp hình những con vật, cánh hoa dầy màu đỏ thắm. Có lúc lũ trẻ chúng tôi mải chơi quá quên cả giờ về liền bị bố mẹ trách mắng. Người lớn hay dọa chúng tôi “Thần cây đa, ma cây gạo” để chúng tôi sợ mà không chơi lâu ở đó nữa. Nhưng tuổi thơ hồn nhiên đâu lại vào đấy, vẫn ngày ngày quấn quýt chơi đùa bên cây gạo. Qua bao tháng, bao năm chẳng bao giờ chúng tôi thấy con ma nào, chỉ thấy gốc gạo thân thương, gần gũi.
Mẹ tôi kể khi mẹ sinh ra đã có cây gạo ở đầu làng rồi. Nó sừng sững đứng đó, đơn độc, vững chãi. Ngay cạnh cây gạo là cái miếu của làng, nơi thuở bé chúng tôi thường xin cháo thí vào dịp lễ vào hè mùng 1 tháng 4 âm lịch hay ngày rằm tháng 7 xá tội vong nhân. Nghe nói ăn cháo thí sẽ làm cho người mát mẻ nên chỉ là cháo hoa thôi lũ trẻ chúng tôi cũng thi nhau xin, về nhà ăn hết veo mà thấy ngon lắm.
Tháng 3 âm lịch, những cành gạo khẳng khiu bật ra màu hoa đỏ như lửa tiễn cái rét nàng Bân. Cái màu đỏ chói ấy như xua tan đi cái rét còn sót lại của mùa đông lạnh giá. Những bông gạo chúm chím như búp lửa rồi nở xòe ra rất đẹp, trên cây gạo già ấy tưởng chừng chỉ có hoa là hoa. Cây gạo cao lắm, chúng tôi không thể trèo lên đó hái hoa, bọn con trai thường dùng súng cao su bắn rụng hoa gạo cho lũ con gái chúng tôi nhặt chơi, có lúc tụi con trai còn thi xem ai bắn rụng được nhiều hoa. Chúng tôi nhặt những bông gạo còn tươi, đưa phần cuống hoa vào miệng mút những giọt mật đặc sánh, kỉ niệm đó thật khó quên.
Tháng ba cũng đã bắt đầu có những cơn mưa bão sớm, những cơn mưa rào to cùng gió giật mạnh như lấy đi hết những đốm lửa trên cây gạo đầu làng. Cây gạo đứng lặng một mình trơ khấc, gió giật tung những búp lửa, tưởng cây gạo chỉ còn trơ lại cành và mấy chiếc lá hình chân vịt nhưng chẳng phải thế. Chỉ mấy ngày thôi, khi chúng tôi đi học qua đó đã thấy cả ngàn nụ hoa lấp lánh ánh đỏ, chỉ đợi nắng là xòe cánh rực rỡ. Khi hết mùa hoa, quả gạo hiện ra đầy đặn, mum múp…
Cây gạo gắn bó với chúng tôi rất nhiều kỉ niệm. Mỗi mùa gạo nở lại gợi nhắc cho tôi mùa thi đến gần, mùa hoa gạo nở làm bao cô cậu học trò như tôi thổn thức. Trong những vần thơ của thầy giáo tôi cũng hiện lên màu đỏ hoa gạo.
Lẽ nào tôi có thể dửng dưng
Hoa gạo trên non sắp nở bừng
Nhớ những tháng ba ngày dạy học
Mùa thi hoa gạo cháy sau lưng
(Hoa gạo – Đặng Hiển)
Hoa gạo gắn bó một thời tuổi thơ tôi, nhắc đến nó tôi lại thấy bồi hồi. Hoa gạo còn có tên gọi khác là Hoa Mộc miên hay có người gọi là Hoa lửa nhưng tôi vẫn thích cách gọi mộc mạc Hoa gạo chỉ là Hoa gạo thôi.
Làng tôi giờ đây có nhiều thay đổi, lũy tre bao bọc làng bị hạ xuống để thoáng đường bê tông, nhà mái ngói đỏ thay vào đó là những ngôi nhà cao tầng kiên cố, và nơi cây gạo xưa là tòa nhà chung cư cao sừng sững. Mỗi lần dạo bước qua đó, tôi lại chợt thấy hình ảnh hoa gạo thấp thoáng đâu đây…
